Archive for the Keunst category

Adriaen, do hast se byldzjend snien
út hout, de ingel en Jehannes,
beide beitele as ien
fan each en hert en like jong,
mar witsto net dat hy al âld
op Patmos wie, doe’t hy de gong
beskreau fan ’t lêste op ‘e wrâld?

Sis, Jehannes, wat dat hângebeart
betsjutte fan dyn liedend ingel.
Hat har hân dyn holle keard
nei ’t swurk om inkeld blau te sjen
of ljochte dêr in fisioen
fan ’t âlde dat foargoed ferlern
giet foar it nije, oan dy jûn?

Tekens kamen libben foar it ljocht:
in frou beklaaid mei sinnestrielen,
de moanne dy’t har eare brocht,
wol tolve stjerren yn in krâns;
it bern dat út har skurte kaam,
dêr rûn de draak fjoerspuiend lâns,
mar ’t waard troch God yn hannen naam.

Sawat twatûzen jier dêrnei
waard hy, Jehannes, myn ikoan,
dy’t ik op hout yn kleuren lei;
hy wie al âld en joech dêr oan
de jonge troch syn fisioen:
de nije ierde yn de iere moarn
dy’t nea wer útrûn op ‘e jûn.

* Adriaen van Wesel wie yn de twadde helte
fan de fyftjinde ieu byldhouwer en houtsnijer
yn Utert.
It houten byldsje ‘Jehannes op Patmos’
wie ûnderdiel fan it Marije-alter
yn de Sint Jan te Den Bosch.
By de byldestoarm yn 1566 is it skansearre:
Jehannes mist de rjochterhân
en de ingel de linkerwjuk.

In ealman dy’t syn heil fûn
yn in boek fan tiden troch de dei
fan Metten oant Kompleet
en dy’t devoat op knibbels lei,
hie oan syn frou it boek jûn.

Hy boude foar Marije
in kapel dêr’t sy sa troch de dei
fan Metten oant Kompleet
it berntsje yn de earmen lei
om ’t heil har te fernijen.

Sa libbe hy mei letters
foarm- en kleurryk yn it heilbrevier
fan Metten oant Kompleet;
de ierde wie mar foar de sier,
it himelryk wat betters.

Gjin kapel mei goud omliste,
letters sierlik en mei kleur,
syn berte wie der foartst it wiste,
wol kompleet mei helm en fleur.

Tsjam, it jonkje fan it wûnder,
fleanend troch de ierdske tiid,
hy libbe letterlik bysûnder,
sûnder sier, mar wol wrâldwiid.

* It brevier, dat makke is troch
de Master fan Catharina van Kleef (sirka 1450),
waard brûkt yn it kleaster by it bidden
fan de acht tiden (fan Metten oant Kompleet).
Ealman Lokhorst fan Utert hat it boek meitsje
en in kapel bouwe litten.

Tsjam is de haadpersoan yn ‘De reizen fan Tsjam’,
in stripboek fan Luuk Klazenga (tekeningen)
en Willem Tjerkstra (tekst).
Tsjam is mei de helm berne, kin troch de tiid reizgje
en belibbet de frjemdste aventoeren.