oktober 20, 2024
fan Margaret Bourka-White*
fan ûnbekend**
Foar har wie earst gjin plak te heech
om del te sjen mei noch in each
dat fêstlei wat dêrûnder barde,
hichtefrees liet sy net ta,
sy wie net bang, mar doarde.
Mei konsintraasje skeat sy byld
nei byld yn ’t kamp fan Buchenwald,
sadat gjin misdied waard fergetten,
want gjin minske woe ’t sa ha,
sy hat de foarstap setten.
De minske yn in bleat bestean,
tsjinholden troch it stikeltrie,
koe amper fan it leed fertelle
fan ’t appel, dat plak rûn skean…
wa koe de deaden telle?
Mar sy fertelde mei har byld
de leechte fan it skeane stean,
moast dêr de hichte foar ferlitte,
leger koe gjin libben gean,
de wrâld moast dêrfan witte.
* Foto ‘Margaret Bourke-White (1906-1971)
fotografearret út ’e hichte wei’
** Foto ‘Finzenen yn Buchenwald’
oktober 13, 2024
fan ûnbekend*
Kinne rjochters alle leed
weinimme fan wat yn in oarloch
bart? Dêr is net rjochtstreeks sprake fan,
de skiednis hâldt it ûnrjocht beet.
Neurenberg hat wol besocht
de nimmers fan miljoenen libbens
mei it leed te konfrontearjen, mar
ha rjochters dit yn lykwicht brocht…
… mei de straf de dieders jûn?
De deastraf kompensearret net de
deaden dy’t weiwaarden yn it fjoer
nei’t gas de wei nei binnen fûn.
Neurenberg spriek tolve kear
de deastraf út, it koe net minder
foar de deaden en foar wa’t it noch
fertelle koene… nea wie ’t klear.
Sprake bliuwt fan ûnrjocht dat
gjin rjochter mei syn sprekken lykstrykt,
net yn Neurenberg noch Kiev noch
De Haach, sa is it wrâldske lot.
* Foto ‘Ynternasjonaal Militêr Tribunaal
yn Neurenberg’