Tsjinst fan sâlt en ljocht

Op 5 febrewaris 2017 yn Goaiïngaryp

1. Tarissing

Wy binne op dizze fiifde snein nei Epifany,
de ferskining fan Jezus as wrâldwide Befrijer,
by elkoar kommen om de tsjinst
fan sâlt en ljocht te fieren,
want ek dizze gemeente
is it sâlt en ljocht foar de wrâld.

Mar dat kin net sûnder help fan de Ivige,
dy’t himel en ierde skepen hat
en trou bliuwt oan de wrâld;
al is dy noch sa sâltleas en tsjuster,
de Ivige hâldt oan syn belofte fêst.
Amen

2. Sjonge
Psalm 118: 1 en 2

3. Bea

Hear, wy ha krekt it feestliet songen,
mar it feest fan Kryst leit al wer
oardel moanne achter ús
en it bern yn ús inerlik
is op ’e wjukken fan ingels fuortflein.

Wy binne as folwoeksenen al wer konfrontearre
mei ús eigen noeden: krupsjes, iensumens, fertriet en neam mar op,
en mei de noeden fan de wrâld: oarloch, ûnrjocht en wat al net mear.

Fjouwer kear ha wy yn it earste kûplet songen
dat jo goedens de ein fan wei is,
der komt gjin ein oan.

Kinne wy wier leauwe dat fan de skepping fan himel en ierde ôf,
troch de skiednis fan Israel hinne
en troch ús eigen ferline hinne
jo goedens noch altyd stânholden hat?

Wy ha niis útsprutsen dat de Ivige fêsthâldt oan syn belofte,
in Keninkryk sûnder oarloch en ûnrjocht en wat al net mear.
Wolno, Hear, lit dan jins Keninkryk komme
en as dat net op slach kin,
stjoer dan jo ingels om it minskdom út it swierste lijen wei op te tillen.

Want soene wy inkeld op ’e grutten yn dizze wrâld betrouwe,
dan kinne wy it wol skodzje om it mar planút te sizzen.
Amen

4. Sjonge
Psalm 118: 3

5. Ynlieding

Krekt as op 4 desimber 2016 yn dizze tsjerke wurdt jim in berneboek foarholden, al wer! Wat beweecht dy grize man op ’e preekstoel om foar de twadde kear in bern as foarbyld oan folwoeksenen foar te hâlden?
Net dat ik ús tsjinst fan ’e moarn ferlykje wol mei de mannichte om Jezus hinne, doe’t de dissipelen de bern op ôfstân holden: ‘Fuort, de preek fan de Hear is net foar jim bedoeld!’
Rôp Jezus dy bern doe net by him: ‘Lit de bern by My komme en kear se net, want foar sokken is it ryk fan God.’

Soe ik it dan oan it begjin fan dizze tsjinst net oandoare om it famke Momo troch de tsjerkedoar te roppen om har ferhaal te dwaan? Har namme hat op 28 febrewaris ferline jier ek yn Prelude op Omrop Fryslân klonken, dêr’t Leendert Noordmans noch op reagearre hat.

‘Hoechst net te klopjen Momo, kom der mar yn, fertel mar, wy harkje mei sân pear earen nei dy.’
‘Ja, ik bin Momo en wenje yn in stêd dêr’t elk syn eigen gong gean koe… en de tiid gie ek syn gong.
Mar op in kweade dei kamen der hearen yn grize pakken yn de stêd, dy’t grutte sigaren rookten. De reek wie like griis as de pakken. Se hiene ek wat te sizzen. Elkenien soe lokkich wurde as der tiid sparre waard, want dat soe winst opleverje. Se hiene al in plak útsocht dêr’t de sparre tiid bewarre wurde koe, in klûs mei in slot derop.’
‘Momo. efkes in fraach der tuskentroch, jim libben dochs al as tefreden boargers yn de stêd?’
‘Wat oars, mar de minsken harken mei sân pear earen en woene wol tiid sparje.’
‘En dosels?’
‘Ik woe leaver mei de oare bern bûten boartsje… wêrom soe ik tiid sparje?’
‘Om letter foar it boartsjen noch mear tiid te krijen… wêrom lakest, Momo?’
‘Ik laitsje no wol, mar ik koe doe wol gûle, want it feroare hielendal yn de stêd. Doe’t elkenien de sparre tiid nei de tiidklûs brocht, waarden de minsken hastich en begûnen se op elkoar te lykjen.’
‘En dosels?’
‘Ik woe net op elkenien lykje. Op ’t lêst boarte ik allinnich noch mar op strjitte, want myn freondintsjes sparren ek tiid. En witst wat dy grize heren diene… nee? Dy rotsakken joegen de tiid net werom. En witst hoe’t se sigaren makken… nee? Se skuorden de bledsjes fan de blommen, droegen dy om sigaren fan te rôljen. Alle blommen giene doe yn reek op.’
‘Hoe is it ôfrûn?’
‘Gelokkich kaam master Hora, dy’t de tiid stilsette en doe koe der gjin tiid mear sparre wurde… en witst wat dêr sa goed oan wie… nee? De grize hearen stiene ek stil, deastil.’
‘En de sparre tiid dan, Momo?’
‘Ik wist wêr’t de klûs wie en doe’t ik dy iepen kriich, koe elkenien syn eigen tiid weromkrije.’
‘Tankewol foar dyn ferhaal.’

Momo, it famke dat har eigen tiid fêsthold en dêrmei har eigenheid, har identiteit. Sa liet se har ljocht skine.

6. Sjonge
Liet fan de wrâld: 1 en 2
Wize: Liet 416 (âld lieteboek)

Wansillich is de wrâld
as jild de oerhân hat,
want Mammon makket kâld,
de kimen wurde swart;
de nacht falt oer it lân
en tsjuster wurdt de wei,
de macht balt moard en brân
en bringt de krisis mei.

Gelokkich is men net
as tiid de oerhân krijt,
men komt altyd te let,
gjin stilte dy’t befrijt,
de minske is net wis
fan hoe’t it fierder giet,
’t gefoel fan grut gemis
komt troch de rappe tiid.

7. Lêze
Jesaja 43, 9-12

8. Sjonge
Liet fan thúskomst:  1
Wize: Liet 315

De Hear rôp op syn feint Jesaja:
‘Rop op nei hûs wa’t balling is,
lit klinke oan de ierde-ein ta
dat ivich bliuwt myn leafde wis.’
Lit ús dan brekke út ’e bannen
fan soarch om lijen en gemis,
de oerstek dwaan troch toarre lannen
nei hûs dêr’t libben wetter is.

9. Ferkundiging 1

It boek fan Momo is út, mar stel dat it ferhaal fierder gean soe en dat de hearen yn de grize pakken troch master Hora wer yn beweging brocht waarden om ferantwurding ôf te lizzen, om’t se tiid stellen hiene.
Dêr steane se foar de rjochtbank mei master Hora as rjochter.
‘No meie jimme de mûle wer iependwaan,’ seit de rjochter, ‘sprek jim mar út oer jim dieden.’
Mar de grize hearen swije, want har dieden kinne net helje by wat Momo dien hie.

Katedraal fan Amiëns

Yn it koarte ferhaal dat wy fan Jesaja lêzen ha, wurdt ek in rjochtsaak holden. God is de rjochter en ropt de folken en alle naasjes op om nei it gerjocht te kommen, net as misdiedigers, mar as tsjûgen.
Dêr komme se, de grize folken, út alle wynstreken wei. Se binne griis, want se misse de kleuren fan it ljocht, ljocht dat feroare is yn in reinbôge, teken fan it behâld fan de ierde… jim witte wol de belofte nei de sûntfloed.
‘No meie jim de mûle iependwaan,’ seit de Grutte Rjochter, ‘tsjûgje mar fan it ferline, oft der ien folk op ierde is dat itselde meimakke hat as it folk Israel.’
Der falt in stilte, want alle grize folken swije.
Dan keart de Grutte Rjochter him nei it folk oan syn rjochterhân en seit: ‘Jim binne myn tsjûgen, tsjûgje dus fan jim ferline.’
‘It is wier, Jahweh, Jo ha ús befrijd út ’e slavernij fan Egypte en weromkomme litten út ’e ballingskip yn Babel.’
De Grutte Rjochter knikt en sprekt: ‘Sis dan no wa’t jim yn jim eigen eagen binne.’
‘It is wier, Jahweh, wy binne jo tsjinners, dy’t Jo útkard ha út alle folken.’
Wer knikt de Grutte Rjochter: ‘As dit jim identiteit is, tsjûgje dan foar de grize folken…’
Yn de koarte stilte dy’t falt, keart de Grutte Rjochter Him nei de grize folken: ‘… fertel dan oan harren oan wa’t ik My bekend makke ha yn de woestyn yn it fjoer fan in toarnbeibosk.’
Nei’t de namme Mozes fallen is, klinkt lûd: ‘Ik bin dy’t Ik bin, de Ferlosser.’
Op ’e nij keart de Grutte Rjochter Him nei de grize folken: ‘Ha jim goed harke?’
Oan de iepen eagen en iepen mûlen is te sjen dat de Grutte Rjochter en it folk Israel yndruk makke ha.
‘Dan ha jim harke nei de wierheid.’

Dat wie it koarte ferhaal fan Jesaja mei in pear oanfollings.

De rjochtbank fan God en de rjochtbank fan Hora binne beide bylden fan dat der rjocht dien wurdt.
Hora docht rjocht oan de ynwenners fan de stêd fan wa’t de tiid ûntstellen is; hy docht foaral rjocht oan Momo. Momo is it byld fan de minske dy’t de eigen tiid sels bewekket en dêrmei har of syn identiteit. Momo is net opgongen yn de massa, de massa fan meirinners. Sy is dwerslizzer wurden, se gie dwers tsjin de ekstreme druk fan de grize hearen yn, lei dwers op ’e rûte fan it jachtige libben.

God docht foar de eagen fan de grize folken rjocht oan syn folk, it folk Israel. Dat folk hearde it byld te wêzen fan rjochtfeardigens en frede, dochs foel faak werom yn ûrjocht en striid. Mar yn de rjochtbank klinkt gjin feroardieling. De godsspraak is: ‘Jim binne myn tsjinners, dy’t ik útkard ha.’
It soe my net fernuverje dat boppe it byld fan de rjochtbank noch in byld opriist, dat fan de reinbôge, teken fan behâld, ek foar de grize folken.

10. Sjonge
Liet fan thúskomst: 2 en 3

De Hear liet oan Jesaja witte:
‘Ik ha elk al by namme neamd,
gjin noed, Ik sil de djipte mjitte
fan ’t wetter dat sa skomjend streamt,
Ik sil jim troch rivieren fiere,
dat elk komt oan de oare kant,
it lân dêr’t jimme berntsjes tiere,
gjin macht dy’t dêr mear strikken spant.’

Jesaja hat fan tiden sprutsen
dêr’t hy de strekking al fan seach:
hoe’t kweade machten stikken brutsen,
út alle streken kaam in weach
fan soannen troch rivieren hinne
en dochters nei ’t beloofde lân,
dy’t mei elkoar de takomst binne
fan hiel de wrâld yn ien ferbân.

11. Lêze
Mattéus 5, 13-16

12. Sjonge
Liet fan ljochtsjend sâlt: 1, 2, 3, 4 en 5
Wize: Liet 464

It lok hat klonken njoggen kear
foar wa’t troch ’t wiffe libben gean,
want sy fertrouwe op ’e Hear,
sa bliuwt yn lykwicht har bestean.

Foar oaren komt it oer as skok,
sy hâlde oan har ego fêst,
ferbine swakte net mei lok,
in hurde fûst slacht noch it bêst.

Wa’t fan de wiere wurden hâldt,
dy’t iuwen lyn al klonken ha,
is foar de wrâld smaakmeitsjend sâlt,
dêr komme oaren graach op ta.

Komt by it sâlt ek noch it ljocht,
dan wurdt de minske ljochtsjend sâlt
foar wa’t de fûst der noch ta docht,
dan iepen docht foar syn behâld.

It lok klinkt dêrnei tûzen kear
foar folk dat bliid troch ’t libben giet
as ljochtsjend sâlt lykas de Hear,
dy’t wachtsjend yn de eintiid stiet.

13. Ferkundiging 2

Lokkich dy’t suver fan hert binne, want se sille God sjen.
Lokkich Momo, dy’t it hert suver hold, want sy hat de godsstêd sjoen.

Lokkich dy’t honger en toarst hawwe nei gerjochtichheid, want se sille har gerak krije.
Lokkich master Hora, dy’t rjocht die oan de stêd en oan Momo, want hy sil krije wat him takomt.

Krekt foar it sâlt en it ljocht steane de lokkichprizingen fan Jezus. Fan herten lokwinske minsken dy’t al fan it sâlt preaun ha en dus ek al ljocht útstrielje. Ja, dêr hearre jim ek by Momo en master Hora…
en ek dizze gemeente fan master Jezus.

Fan it sâlt preaun?
Tsjintwurdich wurdt der pleite foar minder sâlt yn it iten, want tefolle soe skealik foar de sûnens wêze. Dus fan herten lokwinske mei dyn sûnens, want sâltleas is goed foar it hert.
Mar tusken sâltleas en breinsâlt sit romte om smaak oan it iten… en figuerlik sein: oan it libben te jaan. In libben mei in suver en rjochtfeardich hert.
Wêr hellet sa’n libben dan syn smaak wei? Al wer figuerlik sein: út it Wurd fan God, foar de Joaden de Toara, de earste fiif boeken fan de Bibel. Foar de Toara wurdt wol it byld fan it sâlt brûkt, de Toara as smaakmakker foar it libben.

En harkje no wat Jezus op ’e berch tsjin syn folgelingen seit. Mar foar’t Hy wat seit, moatte wy noch witte dat gjinien better bekend wie mei de Toara as Hy. De smaak dêrfan hat Er yn de synagogen al op it folk oerbrocht. Mar no seit Er dat syn folgelingen sels de smaakmakkers binne. Sy binne, om sa te sizzen, de Toara yn beweging, fan it iene plak nei it oare. En om it byld noch byldzjender te meitsjen: it sâlt dat de folgelingen binne, jout ek noch ljocht. De Toara yn beweging strielet ljocht út.

Soe it dan in wûnder wêze dat it folk stean bliuwt om nei dat wûnderlike tafriel te sjen? Ja, it is in wûnder. Itselde wûnder as op it Pinksterfeest yn Jeruzalem, doe’t tûzenen minsken seagen dat de folgelingen fan de opstiene Jezus mei flammen op ’e holle ljocht útstrielen en doe’t de wyn fan de Hillige Geast by wize fan sprekken it folk sâlt priuwe liet… troch it sprekken fan Petrus, dy’t op dat stuit de Toara yn folle beweging wie.
En sjedêr, al dat folk sette nei it Pinksterfeest wer op hûs oan, nei alle wynstreken, om de wrâld fan it ljochte sâlt priuwe te litten.

Nee, Mona en master Hora wiene op it Pinksterfeest der net by, mar de skriuwer fan it boek, Michael Ende…
Michael, is der ek net in ingel dy’t Michael hjit? De ingel, dy’t striidt foar gerjochtichheid, sadat ‘am Ende’ it Keninkryk fan God stal krije kin… Michael Ende…
De skriuwer fan it boek, Michael Ende, hat hiel goed foar eagen hân wat sâlt en ljocht foar de wrâld te betsjutten ha. Momo en master Hora spuiden de breinsâlte grize hearen út en koene ek wol spuie fan it sâltleaze folk, dat ta tiidsparders wurden wie. Master Hora en Momo wiene yn de stêd de bewegende Toara en strielen fan it ljochte sâlt. Dat wie har identiteit.

En de gemeente fan Terkaple, Eagemaryp, Goaiïngaryp en Terherne? Jim wurde as gemeente hieltyd lytser. Boppedat liket it derop dat de wrâld net mear nei it Evangeelje harket. Mar salang’t hjir noch masters Hora en Momo’s binne en salang’t it Evangeelje troch jim as ljocht sâlt yn beweging bliuwt, sil troch de krêft fan Jezus en de Hillige Geast it Keninkryk fan God oan de ein fan de tiid opljochtsje.
Amen

14. Oargelspul

15. Us Heit

Us Heit yn ‘e himel,
lit jo namme hillige wurde,
lit jo keninkryk komme,
lit jo wil dien wurde
op ierde likegoed as yn de himel.
Jou ús hjoed ús deistich brea
en ferjou ús ús skulden,
sa’t ek wy ús skuldners ferjûn hawwe;
en lit ús net yn fersiking komme,
mar ferlos ús fan ‘e kweade.
Want fan jo is it keninkryk
en de krêft
en de hearlikheid
oant yn ivichheid.
Amen

16. Sjonge
Liet fan de tuskentiid: 1, 2, 3, 4, 5 en 6
Wize: Liet 90a

It libben rint mei troch de tiid
en hâldt him dêroan fêst,
gjin tel dy’t stiet of stadich giet,
de oere fynt gjin rêst.

De tiid is mei de dei begûn
dy’t kaam te stean yn ’t ljocht,
doe is de tiid nei ’t libben rûn,
dat mei de dagen fljocht.

De Iene seach syn skepping oan,
it lei net oan de tiid,
de minske hie syn dei bedoarn
mei tsjusternis en striid.

De Soan waard berne mei de tiid,
Hy sloech gjin oere oer;
al harkjend nei it fûgelliet,
joech Hy de minsken stjoer.

Nei Kristus hold de tiid gjin skoft,
de wolken driuwe oer,
de minsken sjogge nei de loft,
sy hawwe rêst noch doer.

Wy libje yn de tuskentiid,
de ein bliuwt noch lang wei,
dochs klinkt de tiding wiid en siid:
der komt in nije dei.

17. Seine

It is tiid om nei hûs te gean,
mar lit ús yn de tuskentiid
dy’t ús jûn wurdt
de tiid nimme om stil te wêzen
en yn dy stilte ús ôf te stimmen
op de seine fan God de Heit,
de leafde fan Jezus Kristus de Soan
en de ynspiraasje fan de Geast.
Amen